Yüce Allah aşağıdaki ayetlerinde şu şekilde buyurmuştur.
|
Kuran Ayet No|Sure No|Ayet No|Ayet Arapça okunuş Meal |
|
4900|55|1|ٱلرَّحْمَٰنُ Er rahmân. Rahman. |
|
4901|55|2|عَلَّمَ ٱلْقُرْءَانَ Allemel kur’ân. Öğretti Kuran’ı. |
|
4902|55|3|خَلَقَ ٱلْإِنسَٰنَ Halakal insân. Yarattı insanı. |
|
4903|55|4|عَلَّمَهُ ٱلْبَيَانَ Allemehul beyân. Öğretti ona beyanı. |
|
4904|55|5|ٱلشَّمْسُ وَٱلْقَمَرُ بِحُسْبَانٍ Eş şemsu vel kameru bi husbân. Güneş ve Ay; bir hesap iledir. |
|
4905|55|6|وَٱلنَّجْمُ وَٱلشَّجَرُ يَسْجُدَانِ Ven necmu veş şeceru yescudân. Ve yıldız (Sirius/Şir’a yıldızı); ve kozmik ağaç; her ikisi secde eder. |
|
4906|55|7|وَٱلسَّمَآءَ رَفَعَهَا وَوَضَعَ ٱلْمِيزَانَ Ves semâe refeahâ ve vedaal mîzân. Ve gök; yükseltti onu; ve koydu mizanı/dengeyi. |
|
4907|55|8|أَلَّا تَطْغَوْا۟ فِى ٱلْمِيزَانِ Ellâ tatgav fîl mîzân. Ki taşkınlık yapmayın mizanda/dengede. |
|
4908|55|9|وَأَقِيمُوا۟ ٱلْوَزْنَ بِٱلْقِسْطِ وَلَا تُخْسِرُوا۟ ٱلْمِيزَانَ Ve ekîmul vezne bil kıstı ve lâ tuhsırûl mîzân. Ve kaldırıp ayakta tutun ölçüyü; eşitlikle; ve hasarlamayın mizanı/dengeyi |
|
4909|55|10|وَٱلْأَرْضَ وَضَعَهَا لِلْأَنَامِ Vel arda vedaahâ lil enâm. Ve yer/yeryüzü; alçalttı/yaydı/döşedi onu yaratıklar için. |
|
4910|55|11|فِيهَا فَٰكِهَةٌ وَٱلنَّخْلُ ذَاتُ ٱلْأَكْمَامِ Fîhâ fâkihetun vennahlu zâtul ekmâm. Ondadır meyve; ve hurma; kabuklar sahibi. |
|
4911|55|12|وَٱلْحَبُّ ذُو ٱلْعَصْفِ وَٱلرَّيْحَانُ Vel habbu zul asfi ve r-reyhân. Ve dane/tahıl; sap ve yaprak sahibi; ve reyhan/fesleğen (ocimum basilicum). |
(ٱلرَّيْحَانُ) r-reyhân kelimesi kökü (روح) tazelenmek-ferahlamak (refresh-revive), canlandırmak (animate), dinlenmek (to give rest), rahatlatmak (to make relax), koklamak (smell), istirahat etmek-sakinleşmek (calm down), reyhan-fesleğen (Ocimum basilicum), çoğul olarak=aromatik bitkiler anlamındadır. Hans Wehr 4th ed., page 424 (of 1303)
Anlam önemli olduğu için burada veriyorum;
Aşağıda bir reyhan/bir fesleğen görüntüsü mevcuttur;
55:12 ayetinde tekil olarak geçmiş olup; direkt olarak ‘reyhan’ ‘fesleğen’ anlamındadır. Bu kelimenin çoğu mealde kokulu bitkiler olarak çevrildiğini görürüz. Oysa kelime tekil olup direkt olarak Türkçeye de geçmiş olan ‘reyhan’ bitkisi işaret edilmektedir.
Reyhan/fesleğen hakkında kısa bir bilgi;
Fesleğenin bilimsel adı ‘ocimum basilicum’dur. Tek yıllık ve genellikle ılıman bölgelerde yetişen bir bitki türüdür.Ülkemizde de yetişmekte olup neredeyse bilmeyen yoktur. Muhteşem bir kokusu vardır.
Dinde fesleğenin yeri;
Hindistan’da Tanrı’ya ulaştıklarından emin olmak için fesleğeni ölenlerin ağzına koyarlar. Eski Mısırlılar ve eski Yunanlar, fesleğenin vefat eden kişiye cennetin kapılarını açacağına inanırlarmış. Rum Ortodoks Kilisesi’nde fesleğenin ayrı bir dini önemi vardır. Kutsal su serpmek için kullanırlar. Fesleğen saksıları genellikle kilise sunaklarının altına yerleştirilir. Hatta bazı Rum Ortodoks Hıristiyanlar Kutsal Haç Yükselmesi efsanesiyle ilişkisi nedeniyle fesleğeni yemekten bile kaçınırlar.
Kuran’ın genel yapısına baktığımızda Yüce Allah’ın hiçbir şeyi kutsal yapmadığını görürüz. Evrenin içindeki her şey ama her şey bir yaratılmış olup; Yüce Allah’ın kendisine vahyettiği görevleri yaparlar. Asla kutsal değildirler. Yüce Allah’a yaklaşmak için kullanılmazlar. Buna Yüce Allah’ın evi denilen Kabe de dahildir. Tur vadisi de dahildir.
Yüce Allah Kuran’da bir şeyi direkt olarak zikrediyorsa mutlak ki ona vahyettiği özellikleri de işaret ediyordur. Bu da bize bir mesajdır. Tabiri caiz ise mesaj şudur; "bilimsel olarak işaret ettiğimi inceleyin; yakın bir ilim ile incelerseniz işaretimi mutlak görürsünüz".
Kelimenin kök anlamı dikkate alındığında fesleğenin rahatlatıcı/sakinleştirici bir etkisinin olması beklenir.
Modern bilim bu konuda ne diyor?
Modern bilimsel çalışmalar fesleğenin özellikle insanlara büyük sıkıntı veren akciğer hastalıklarının tedavisinde etkili olduğunu göstermiştir. Astım gibi; KOAH (Kronik obstrüktif akciğer hastalığı) gibi gerçekten insanların nefes alıp vermesinde sıkıntı yapan hastalıkların tedavisinde fesleğen kullanılır. Yapılan birçok deneyde fesleğenin içindeki ‘linalool’ isimli maddenin bronşları açtığı/gevşettiği; yangı giderici etkisinin olduğu gösterilmiştir. Ayrıca fesleğenin akciğer kanserinde olumlu etkisi olduğu da gösterilmiştir. Klinik çalışmalarda ise akciğer aspergilloz (bir mantar hastalığı) hastalığında ve akciğer tüberküloz (verem) hastalığının tedavisinde etkin olduğu gösterilmiştir
Aşağıdaki resimde 2022 yılında yapılmış olan bir derleme çalışmasından alınan tablo verilmiştir.
Fesleğen rahatlama/gevşeme yapar mı? Strese iyi gelir mi?
Fareler üzerinde yapılan deneylerde ise fesleğenin kaygı giderici ve anti-depresyon etkisi olduğu gösterilmiştir. Kuyruğundan 15 dakika asılan farelerde kaygı ve depresyon ortaya çıkmaktadır. Kaygılı ve depresif hale getirilen farelere farklı dozlarda fesleğen yağı ağızdan içirilmiştir. Kontrol grubu ise fesleğen almamıştır. 14 gün sonunda fesleğen yağı içen farelerin almayanlara göre kaygıları daha az olarak bulunmuştur. Fesleğen yağı içmek daha az kaygı sağlamaktadır.
Çok önemli ve yeni bir çalışma; fesleğen koklamanın sakinleştirici etkisi var;
Stres gerçekten insanlar için büyük bir sorundur. Aşırı stres varlığı otonom sinir sistemini olumsuz etkiler. Kanda artan stres hormonları vücuttaki her bir hücre için zararlıdır. Kan basıncı artar; kanda zararlı yağ olarak bilinen LDL artar; yararlı yağ olarak bilinen HDL azalır. Uzun dönem stres altında olmak kalp krizi dahil bir çok sıkıntıya neden olabilir. Ayrıca uzun süreli stres akıl sağlığını da olumsuz etkiler. Kaygılı bir durum mutsuzluğa ve kronik depresyona neden olur. Kişi mutsuz, huzursuz bir hale gelir. Yüce Allah reyhanı bize bir rahatlatıcı olarak işaret etmiş olabilir mi?
2022 Nisan ayında Kore’de yapılan bir fare çalışması çok ilginç veriler sundu. Uzun süreli strese sokulan/maruz bırakılan fareler 3 gruba ayrıldı. 1. gruba 20 dakika fesleğen yağı koklatıldı. 2. gruba 5 dakika fesleğen yayı koklatıldı. 3. gruba kontrol grubu olarak herhangi bir şey koklatılmadı. 20 dakika fesleğen yağı koklatılan farelerde total kolesterol ve trigliserid oranı en az %10-%15 oranında düştü. Ayrıca zararlı yağ olarak bilinen LDL yağı da en az %10 oranında anlamlı olarak düştü. Yararlı yağ olarak bilinen HDL ise en az %15 oranında arttı. 20 dakika fesleğen yağı koklayan farelerde damar sertliği/tıkanıklığı ve kalp hastalık indeksi anlamlı olarak düştü. Kalp atım hızları da anlamlı seviyede azaldı. Sonuç olarak hayvan deneyi de olsa reyhanın yani fesleğenin kokusunun rahatlatıcı/sakinleştirici etkisini olduğu ispatlanmış oldu. İnsan çalışmalarına da ihtiyaç var elbette.
Çalışmanın künyesi; Da-Som Kim ve ark. Olfactory Stimulation with Volatile Aroma Compounds of Basil (Ocimum basilicum L.) Essential Oil and Linalool Ameliorates White Fat Accumulation and Dyslipidemia in Chronically Stressed Rats. Nutrients 2022, 14, 1822.
Bir şeyi kutsal sayanlara mesaj olabilir mi?
Yüce Allah bir şeyi Kuran’da işaret ediyorsa herkes bilmelidir ki işaret ettiği şey kutsal olduğu için değildir. Yani Kuran’da reyhan geçiyor diye ölülerin reyhanla gömülmesi gibi bir şey akla ziyandır. İşaret var ise mutlaktır ki o işaret edilende insanlar için bir fayda veya bir zarar vardır. Yüce Allah işaret ettiklerimi bilimsel olarak inceleyin buyurmaktadır. Mutlak bir şey bulursunuz buyurmaktadır.
Sonuç;
Yüce Allah’ın şerefli ve alemlere rahmet olan Kuran’da işaret ettiği en ufak bir şey bile bizim için bir emir olmalıdır. Bunu yukarıdaki makalede gördük. Yüce Allah kök anlamı rahatlamak/sakinleşmek olan reyhan bitkisini işaret etmiş; işaretinin gereği olarak da bu bitkiye gerçekten rahatlama/sakinleşme etkisi bahşetmiş görülüyor. Koklamak da yemek de insana büyük rahatlama sağlıyor.