16:66 ayetinde ‘butunihi’ ‘onun (eril) karınları’, 23:21 ayetinde ‘butuniha’ ‘onun (dişil) karınları’: Arapça gramer açısından inceleme.

Yüce Allah 16:66 ve 23:21 âyetlerinde şu şekilde buyurmaktadır;

Kuran Âyet No|Sure No|Âyet No|Âyet

Arapça okunuş

Meal

1965|16|66|وَإِنَّ لَكُمْ فِى ٱلْأَنْعَٰمِ لَعِبْرَةً نُّسْقِيكُم مِّمَّا فِى بُطُونِهِۦ مِنۢ بَيْنِ فَرْثٍ وَدَمٍ لَّبَنًا خَالِصًا سَآئِغًا لِّلشَّٰرِبِينَ

Ve inne lekum fi l-en'ami le ibreh, nuskikum mimma fi butunihi min beyni fersin ve demin lebenen halisen saigan li ş-şaribin.

Ve doğrusu sizleredir çiftlik hayvanlarında mutlak bir ibret; sizlere içiririz onun (eril) karınlarındaki şeyden-fışkı ve kan arasından halis süt-, içenler için içmesi lezzetli.

2692|23|21|وَإِنَّ لَكُمْ فِى ٱلْأَنْعَٰمِ لَعِبْرَةً نُّسْقِيكُم مِّمَّا فِى بُطُونِهَا وَلَكُمْ فِيهَا مَنَٰفِعُ كَثِيرَةٌ وَمِنْهَا تَأْكُلُونَ

Ve inne lekum fi l-en'ami le ibreh, nuskikum mimma fi butuniha ve lekum fiha menafiu kesiretun ve minha te'kulun.

Ve doğrusu sizleredir çiftlik hayvanlarında mutlak bir ibret; sizlere içiririz onun (dişil) karınlarındaki şeyden ve sizleredir bunda birçok faydalar ve ondan yersiniz.

 

(ٱلْأَنْعَٰمِ) l-en'aami kelimesi çoğul ve erildir. Çiftlik hayvanları olarak çevrilebilir. Arapçada eşyalar ve kelimeler dişil (müennes) veya eril (müzekker) olur. İngilizcedeki ‘she’ ve ‘he’ gibi. Zamirler de işaret ettiği şeye göre dişil ve eril olur (‘her’, ‘his’ gibi).

(ٱلْأَنْعَٰمِ) l-en'aami kelimesi gramer olarak eril bir kelime olmasına rağmen şüphe yoktur ki bu hayvanların içinde erkek ve dişiler birliktedir. Yani kelimenin gramer olarak eril olması illaki tüm hayvanların eril-erkek olmasını gerektirmiyor. Gramer gereği bu şekilde.

Bu bilgiyi aktardıktan sonra 16:66 ayetindeki ‘butunihi’ kelimesini inceleyelim. (بُطُونِهِۦ ) ‘butunihi’ kelimesindeki ‘hizamiri eril 3. şahısı işaret eder. ‘butuni’ kelimesi ise çoğul olarak gelmiştir. ‘butunihi’ kelimesi ‘o eril şeyin karınları’ olarak çevrilir. Bu noktada yine gramer kurallarını incelememiz gereklidir. ‘hi’ zamiri ile işaret edilen şeyin 4 kelime öncesi eril olan (ٱلْأَنْعَٰمِ) l-en'aamiçiftlik hayvanları’ kelimesini işaret ettiği ortadadır. (بُطُونِهِۦ ) ‘butunihi’ kelimesi ile çoğul eril zamir yerine tekil eril zamir kullanılmıştır. Yani; ‘eril olan şeylerin (onların) karınları’ yerine ‘o eril şeyin (onun) karınları’ kullanılmıştır. Arapçada tekil zamir ile çoğulun işaret edildiği durumlar mevcuttur. Bu noktada tekil eril zamir 'hi' kullanımı ile çoğul eril olan (ٱلْأَنْعَٰمِ) l-en'aamiçiftlik hayvanları’ işaret edilmiştir. (ٱلْأَنْعَٰمِ) l-en'aami kelimesi eril olduğu için (بُطُونِهِۦ ) ‘butunihi’ kelimesinden zamir de eril olmuştur. Bu noktada gramer gereği eril zamirhi’ kullanılmıştır. Yoksa erkek evcil hayvanlarının karınlarından süt çıkmamaktadır. (ٱلْأَنْعَٰمِ) l-en'aamiçiftlik hayvanları’ gramer olarak dişil çoğul olsaydı, bu hayvanlar eril zamir ile işaret edilmiş olsaydı o zaman gramer hatasından söz edilebilirdi.  

Arapça gramere hâkim olmayanların Yüce Allah’ın eril-erkek evcil hayvanlarının karınlarından süt çıktığını işaret ettiğini söylemeleri kesinlikle temelsizdir. Bilgisizliktir.

Şimdi Allah’ın izni ile benzer bir ayet olan 23:21 ayetini inceleyelim. Bu ayette benzer bir şekilde yine çiftlik hayvanlarının karınlarından çıkan süt işaret edilmektedir. Bu ayette de (ٱلْأَنْعَٰمِ) l-en'aamiçiftlik hayvanları’ kelimesi geçer. 16:66 ayetindeki gibi eril ve çoğuldur. Ancak 16:66 ayetinde çiftlik hayvanları tekil eril olan (بُطُونِهِۦ ) ‘butunihi’ kelimesi ile işaret edilmişken 23:21 ayetinde ‘butuniha’ (بُطُونِهَا ) ile yani ‘o dişil şeyin karınları’ ile işaret edilmiştir. 23:21 ayetinde ince bir işaret ile çiftlik hayvanlarının direkt olarak süt veren dişilerinin işaret edilmesi gayet normaldir. Hiçbir gramer hatası veya mantık hatası yoktur.    

Sonuç olarak;

16:66 ayetinde (بُطُونِهِۦ ) ‘butunihi’, 23:21 ayetinde ‘butuniha’ (بُطُونِهَا ) şeklinde tekil eril ve tekil dişil zamir kullanımı asla çelişki olmayıp Arapça gramer kurallarına uygun kullanımdır.  

En doğrusunu Allah bilir.