Kuran’da miras paylaşımı

 

Kuran’da miras ayetleri olarak bilinen 4:11, 4:12 ve 4:176 ayetleri birçok ateistin ve kalplerinde hastalık olanların hedefi haline gelmiştir. Bu 3 ayet iyi anlaşılamayınca Kuran’ın verdiği mesajdan sapmalar kaçınılmaz olarak karşımıza çıkmaktadır. Yanlış anlaşılan ayetlere göre yapılan miras paylaşımlarında matematiksel hatalar ortaya çıkmakta ve ateistler haklı olarak ‘Kuran’da miras ayetlerinde hata var!’ diye dolaşmaktadırlar.

Ateistlere de aslında kızmamak gereklidir. Asıl sitem edilecek kimseler bu ayetleri Türkçeye çevirirken yeterli özeni göstermeyen ya da bu ayetler üzerinde yeterince mesai harcamamış olanlardır. Meallere bakıldığında hemen hemen hepsinin benzer şekilde hatalı çevrildiği görülür.

Anadili Arapça olan Araplar dahi bu ayetleri tam olarak anlayamamışlardır. Bu ayetleri Kuran’dan direkt anlamaya çalışmak yerine hadislere güvenmişlerdir. Bu nedenle ‘avliye’ ve ‘reddiye’ olarak isimlendirilen bir şeyler ortaya atmışlardır. Bu konular hakkında aşağıda yeri gelince bilgi verilecektir.

Kuran’daki bu miras ayetlerinin nasıl olup da ateistlerin diline düştüğünü inceleyelim;

Öncelikle Diyanet İşlerinin mealini verelim;

4:11 Allah, size, çocuklarınız (ın alacağı miras) hakkında, erkeğe iki dişinin payı kadarını emreder. (Çocuklar sadece) ikiden fazla kız iseler, (ölenin geriye) bıraktığının üçte ikisi onlarındır. Eğer kız bir ise (mirasın) yarısı onundur. Ölenin çocuğu varsa, geriye bıraktığı maldan, ana babasından her birinin altıda bir hissesi vardır. Eğer çocuğu yok da (yalnız) ana babası ona varis oluyorsa, anasına üçte bir düşer. Eğer kardeşleri varsa, anasının hissesi altıda birdir. (Bu paylaştırma, ölenin) yapacağı vasiyetten ya da borcundan sonradır. Babalarınız ve oğullarınızdan, hangisinin size daha faydalı olduğunu bilemezsiniz. Bunlar, Allah tarafından farz kılınmıştır. Şüphesiz Allah, hakkıyla bilendir, hüküm ve hikmet sahibidir.

4:12 Eğer çocukları yoksa, karılarınızın geriye bıraktıklarının yarısı sizindir. Eğer çocukları varsa, bıraktıklarının dörtte biri sizindir. (Bu paylaştırma, ölen karılarınızın) yaptıkları vasiyetlerin yerine getirilmesi yahut borçlarının ödenmesinden sonradır. Eğer sizin çocuğunuz yoksa, bıraktığınızın dörtte biri onlarındır. Eğer çocuğunuz varsa, bıraktığınızın sekizde biri onlarındır. (Yine bu paylaştırma) yaptığınız vasiyetin yerine getirilmesinden yahut borçlarınızın ödenmesinden sonradır. Eğer kendisine varis olunan bir erkek veya bir kadının evladı ve babası olmaz ve bir erkek veya bir kız kardeşi bulunursa, ona altıda bir düşer. Eğer (kardeşler) birden fazla olurlarsa, üçte birde ortaktırlar. (Bu paylaştırma varislere) zarar vermeksizin yapılan vasiyetin yerine getirilmesinden yahut borcun ödenmesinden sonra yapılır. (Bütün bunlar) Allah'ın emridir. Allah, hakkıyla bilendir, halimdir (hemen cezalandırmaz, mühlet verir.)

 

Şimdi bu ayetlerin çevirilerine göre bir ateist şu soruyu sorar?

Bir adam öldü ve geride üç kız evlat, bir ana, bir baba ve eşini (karısını) bıraktı. Bu durumda miras paylaşımı nasıl olur?

Yukarıdaki mealdeki 4:11’e göre üç kız evlada mirasın 2/3'ü, ana ve babanın her birine 1/6 düşmelidir. 4:12’ye göre karısına 1/8 kalacaktır. Mirasçılara düşen miras oranları toplandığında mirastan daha fazla bir oran çıkmaktadır. (2/3) +(1/6) +(1/6) +(1/8) =(18/24)+(4/24)+(4/24)+(3/24)=27/24 = 1,125 bulunur! (1,0 olması gerekirdi! 24/24 olması gerekirdi!). Kısacası mirastan daha çok mal gereklidir ki ayette bildirilen oranları mirasçılar paylaşsın. Bu da mümkün olmadığına göre ayetlerde oranlar ayarlanamamış izlenimi olur.

‘Kuran'ın sahibi matematik bilmiyor mu?’ derler. ‘Kuran’da matematik hatası var!’ derler. 'Allah bir mirası paylaştıramamış' derler. 

Ateistlerin bu argümanlarına karşı bütün İslam alemi ancak ‘avliye’ ve ‘reddiye’ denen bir yaklaşım ile cevap vermektedir ki Kuran’daki matematik hatası iddiasına hiçbir şekilde cevap olamaz.   

‘Avliye’ ve ‘reddiye’ kavramlarını kısaca özetlemek gerekirse;
Miras oranlarının paylarının toplamı paydadan büyük olduğunda (Payların toplamı mirastan fazla gelir) pay ve paydayı eşitleme işlemine ‘avliye’ denir. Yukarıdaki örnek düşünüldüğünde 27/24 oranı 1’den büyük olduğu için payda 27 olarak alınır. Miras 27’ye bölünür ve her grubun payı oranına göre verilir.   

Tersi durumda; Payda (miras) paylardan büyük olursa pay paydaya eşitlenir ki buna da ‘reddiye’ denir. 

'avliye' ve 'reddiye' yaklaşımının isabetli olmadığına bir delil de şudur;  'Kardeşlerin miras payını belirlemek için ayette (4:11) annenin miras payı düşürülmüştür. Eğer ayette bildirilen mirasçı paylarının toplamı 1/1 olması bir zorunluluk değil ise neden miras bırakan erkeğin kardeşleri olduğunda annesinin miras payı 1/3'den 1/6'ya düşürülsün?' Bu da bize gösterir ki Yüce Allah mirası tam olarak bölmek istemektedir. Miras paylarının toplamının 1/1 olmasının bir zorunluluk olduğu ayrıca anlaşılmaktadır.

Ayrıca 'avliye' ve 'reddiye' yaklaşımı yukarıdaki meale ve birçok meale göre 4:11 ve 4:12’deki matematik hatasının varlığını yok edemez. Bu çevirilere göre Kuran'da matematik hatası varmış gibi gözükür. 

Oysa Kuran evrenin-evrenlerin yaratıcısından gelmiştir. O’nda asla ve asla çelişki olamaz. Çelişki ve hata gibi görülen şeyler ancak O’nu yanlış değerlendiren insanlardadır.

 

Gerçekten de bu ayetler çok detaylı incelendiğinde bırakın Kuran’da bir matematik hatası olmasını Yüce Allah’ın büyük bir mucizesi ortaya çıkar. Yüce Allah kısa sayılabilecek 3 ayette bize mirasçıların kimler olduğunu sunmuş ve gerektiği kadar oran bildirerek bize mirasın nasıl paylaştırılması gerektiğinin temelini atmıştır. Bu 3 kısa ayet ile sadece ayette geçen grupların miras paylaşımını değil, tüm olasılıklar için (ayette bildirilmeyen) yapılacak hesaplar için gereken bilgileri vermiştir.  Miras payı bildirilmiş olanlardan miras payı bildirilmemiş olanları hesaplama yöntemi ile tespit etmek mümkün ise o zaman tespit edilmesi mümkün olan miras paylarının ayrıca ayette bildirilmediği görülmektedir. Açıkça görülmektedir ki Yüce Allah sadece gerekli oranları vermiştir. Akıl ve matematik ile diğer oranların hesaplanabilmesini mümkün kılmıştır. Gerçekten de mirasçılar ve onlara verilen oranlar o kadar öz zikredilmiştir ki matematik ve mantık ile ayette zikredilmeyen miras oranları hesaplanabilmektedir. Sayfalarca süren, yüzün üstünde tablonun oluştuğu, miras hukuku kadar detaylı bilgileri sadece 3 ayet içine sığdırmıştır Yüce Allah’ımız.

Birazdan göreceğiz inşallah;  

Şimdi Bilal Aksoy kardeşimizin (kendisi bir hesap uzmanı) yapmış olduğu analizleri burada özetleyelim. Bu kardeşimiz aşağıda göreceğiniz analizleri ve tabloları tarafıma gönderdikten sonra detaylı inceleme fırsatım oldu. Gerçekten gözlerime inanamadım. Analizler ve miras hesaplamaları o kadar iyi yapılmıştı ki kendisinin onayı ile verilerini bu sitede yayınlama kararı aldım. Çünkü Bilal Aksoy kardeşimizin vesilesi ile 'Kuran'da matematik hatası var!" diyenlere en iyi cevap verilmiş olacaktır.     

Bilal Aksoy kardeşimizin hazırlamış olduğu tüm miras tablolarını da makalenin ilerleyen bölümlerinde verilen linklerden okuyabilirsiniz.

Bendeniz de aşağıda Bilal Aksoy kardeşimizin yaptığı analizleri size özetlemeye çalışacağım. 

Ayrıca Bilal Aksoy'un Nisa 11, Nisa 12 ve Nisa 176 ayetlerini temel alarak hazırlamış olduğu tablolardan veri alan bir yazılım geliştirdim. Tüm miras olasılıkları için hesaplama yapmak mümkün;

Kuran’a göre (Nisa 11, Nisa 12 ve Nisa 176) mirasçı ve miras oranları hesaplama yazılımı-programı 

 

Şimdi özetlemeye başlayalım;  

Kuran’ın mesajını doğru anlamak için her kelime, her zamir-edat doğru olarak anlaşılmalıdır. Bu nedenle aşağıda 4:11 ve 4:12 ayetlerinin detaylı incelemesini bulabilirsiniz. Daha aşağıda 4:176 ayetinin çevirisini bulacaksınız. 

Not: Ayetlerin çevirisi Kuran_Mucizeler tarafından yapılmıştır.

Yüce Allah 4:11 ayetinde şu şekilde buyurmuştur. 

Kuran Ayet No|Sure No|Ayet No|Ayet Arapça okunuş Meal

504|4|11|يُوصِيكُمُ ٱللَّهُ فِىٓ أَوْلَٰدِكُمْ لِلذَّكَرِ مِثْلُ حَظِّ ٱلْأُنثَيَيْنِ فَإِن كُنَّ نِسَآءً فَوْقَ ٱثْنَتَيْنِ فَلَهُنَّ ثُلُثَا مَا تَرَكَ وَإِن كَانَتْ وَٰحِدَةً فَلَهَا ٱلنِّصْفُ وَلِأَبَوَيْهِ لِكُلِّ وَٰحِدٍ مِّنْهُمَا ٱلسُّدُسُ مِمَّا تَرَكَ إِن كَانَ لَهُۥ وَلَدٌ فَإِن لَّمْ يَكُن لَّهُۥ وَلَدٌ وَوَرِثَهُۥٓ أَبَوَاهُ فَلِأُمِّهِ ٱلثُّلُثُ فَإِن كَانَ لَهُۥٓ إِخْوَةٌ فَلِأُمِّهِ ٱلسُّدُسُ مِنۢ بَعْدِ وَصِيَّةٍ يُوصِى بِهَآ أَوْ دَيْنٍ ءَابَآؤُكُمْ وَأَبْنَآؤُكُمْ لَا تَدْرُونَ أَيُّهُمْ أَقْرَبُ لَكُمْ نَفْعًا فَرِيضَةً مِّنَ ٱللَّهِ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلِيمًا حَكِيمًا Yûsîkumullâhu fî evlâdikum liz zekeri mislu hazzıl unseyeyni, fe in kunne nisâen fevkasneteyni fe lehunne sulusâ mâ terake, ve in kânet vâhideten fe lehân nısfu. Ve li ebeveyhi li kulli vâhidin min humâs sudusu mimmâ terake in kâne lehu veledun, fe in lem yekun lehu veledun ve varisehû ebevâhu fe li ummihis sulusu, fe in kâne lehû ıhvetun fe li ummihis sudusu, min ba’di vasiyyetin yûsî bihâ ev deynin. Âbâukum ve ebnâukum, lâ tedrûne eyyuhum akrabu lekum nef’en, farîdaten minallâhi. İnnallâhe kâne alîmen hakîmâ. Vasiyet eder/tavsiye eder size Allah evlatlarınızda; erkek için eşiti iki kadın payı/kısmeti; öyle ki eğer olduysalar kadınlar ikiden fazla (3 veya daha fazla) öyleyse onlaradır (o kadınlaradır) üçte ikisi (2/3) bıraktığının/terk ettiğinin (o ölen erkeğin); ve eğer olduysa tek bir kadın öyleyse onadır (o kadınadır) yarısı (1/2); ve ana babası için (o ölen erkeğin) onlardan her biri için altıda bir (1/6) bıraktığından/terk ettiğinden (o ölen erkeğin) eğer olduysa onun (o ölen erkeğin) bir tek çocuğu; öyle ki eğer olmazsa (yoksa-hiç olmamışsa) onun (o ölen erkeğin) bir tek çocuğu ve ona (o ölen erkeğe) varis oldu ana babası öyleyse anası için üçte bir (1/3); öyle ki eğer olduysa onun (o ölen erkeğin) kardeşleri öyleyse anası için altıda bir (1/6); bir vasiyetten -tavsiye eder (o ölen erkek) onunla- veya bir borçtan sonra; babalarınız ve oğullarınız, idrak etmezsiniz hangisi daha yakın sizlere faydada/yararda; bir farz Allah’tan; doğrusu Allah olmuştur bilen, hikmet sahibi.

 

Nisa 11 ayetinin detaylandırılması;

#	Kelime	Anlam	Kök
1	yusikumu	vasiyet eder/tavsiye eder size	وصي
2	llahu	Allah
3	fi
4	evladikum	evlatlarınızda	ولد
5	lizzekeri	erkek için	ذكر
6	mislu	eşiti	مثل
7	hazzi	payı/kısmeti	حظظ
8	l-unseyeyni	iki kadın	انث
9	fein	öyle ki eğer
10	kunne	olduysalar	كون
11	nisa'en	kadınlar	نسو
12	fevka	fazla	فوق
13	sneteyni	ikiden	ثني
14	felehunne	öyleyse onlaradır (o kadınlaradır)
15	sulusa	üçte ikisi (2/3)	ثلث
16	ma
17	terake	bıraktığının/terk ettiğinin (o ölen erkeğin)	ترك
18	ve in	ve eğer
19	kanet	olduysa	كون
20	vahideten	tek bir kadın	وحد
21	feleha	öyleyse onadır (o kadınadır)
22	n-nisfu	yarısı (1/2)	نصف
23	veliebeveyhi	ve ana babası için (o ölen erkeğin)	ابو
24	likulli	her	كلل
25	vahidin	biri için	وحد
26	minhuma	onlardan
27	s-sudusu	altıda bir (1/6)	سدس
28	mimma
29	terake	bıraktığından/terk ettiğinden (o ölen erkeğin)	ترك
30	in	eğer
31	kane	olduysa	كون
32	lehu	onun (o ölen erkeğin)
33	veledun	bir tek çocuğu	ولد
34	fein	öyle ki eğer
35	lem
36	yekun	olmazsa (yoksa-hiç olmamışsa)	كون
37	lehu	onun (o ölen erkeğin)
38	veledun	bir tek çocuğu	ولد
39	ve verisehu	ve ona varis oldu	ورث
40	ebevahu	ana babası (o ölen erkeğin)	ابو
41	feliummihi	öyleyse anası için	امم
42	s-sulusu	üçte bir (1/3)	ثلث
43	fe in	öyle ki eğer
44	kane	olduysa	كون
45	lehu	onun (o ölen erkeğin)
46	ihvetun	kardeşleri	اخو
47	feliummihi	öyleyse anası için	امم
48	s-sudusu	altıda bir (1/6)	سدس
49	min
50	bea'di	sonra	بعد
51	vesiyyetin	bir vasiyetten	وصي
52	yusi	vasiyet eder (o ölen erkek)	وصي
53	biha	onunla
54	ev	veya
55	deynin	bir borçtan	دين
56	aba'ukum	babalarınız	ابو
57	ve ebna'ukum	ve oğullarınız	بني
58	la
59	tedrune	idrak etmezsiniz	دري
60	eyyuhum	hangisi
61	ekrabu	daha yakın	قرب
62	lekum	sizlere
63	nef'an	faydada/yararda	نفع
64	ferideten	bir farz	فرض
65	mine
66	llahi	Allah’tan
67	inne	doğrusu
68	llahe	Allah
69	kane	olmuştur	كون
70	alimen	bilen	علم
71	hakimen	hikmet sahibi	حكم

 

Nisa 11 ayetinin madde madde incelenmesi;

• Allah evlatlarınızda (onlar hakkında) size vasiyet eder/tavsiye eder.
• Erkek için eşiti iki kadın payı/kısmeti.
• Kadınlar ikiden fazlaysa (3 ve daha fazla) onlaradır (o kadınlaradır) üçte ikisi (2/3) bıraktığının/terk ettiğinin (o ölen erkeğin).
• Tek bir kadınsa onadır (o kadınadır) yarısı (1/2).
• Ana babası için (o ölen erkeğin) onlardan her biri için altıda bir (1/6) bıraktığından/terk ettiğinden (o ölen erkeğin) eğer olduysa onun (o ölen erkeğin) bir tek çocuğu.
• Eğer olmazsa (yoksa-hiç olmamışsa) onun (o ölen erkeğin) bir tek çocuğu ve ona (o ölen erkeğe) varis oldu ana babası öyleyse anası için üçte bir (1/3).
• Eğer olduysa onun (o ölen erkeğin) kardeşleri öyleyse anası için altıda bir (1/6).

Nisa 11 ayetinin devamından anlıyoruz ki ölmeden önce vasiyet etmek bir farzdır; ayrıca ölmüş bir kişinin varsa vasiyetini yerine getirmek de bir farzdır. Ölen kişinin borcu varsa bıraktığı/terk ettiği mirasından öncelikle bu borçların ödenmesinin de bir farz olduğunu anlıyoruz.

Not: Ölmeden önce vasiyet ederken mirasa katkıda bulunan kimselerin hakkının gözetilmesi gerektiğini anlıyoruz. Ancak bunun da tam olarak bilinemeyeceğini Yüce Allah bizlere işaret ediyor.   

 

Nisa 12. ayetin incelenmesi;

Yüce Allah 4:12 ayetinde şu şekilde buyurmuştur. 

Kuran Ayet No|Sure No|Ayet No|Ayet Arapça okunuş Meal

505|4|12|وَلَكُمْ نِصْفُ مَا تَرَكَ أَزْوَٰجُكُمْ إِن لَّمْ يَكُن لَّهُنَّ وَلَدٌ فَإِن كَانَ لَهُنَّ وَلَدٌ فَلَكُمُ ٱلرُّبُعُ مِمَّا تَرَكْنَ مِنۢ بَعْدِ وَصِيَّةٍ يُوصِينَ بِهَآ أَوْ دَيْنٍ وَلَهُنَّ ٱلرُّبُعُ مِمَّا تَرَكْتُمْ إِن لَّمْ يَكُن لَّكُمْ وَلَدٌ فَإِن كَانَ لَكُمْ وَلَدٌ فَلَهُنَّ ٱلثُّمُنُ مِمَّا تَرَكْتُم مِّنۢ بَعْدِ وَصِيَّةٍ تُوصُونَ بِهَآ أَوْ دَيْنٍ وَإِن كَانَ رَجُلٌ يُورَثُ كَلَٰلَةً أَوِ ٱمْرَأَةٌ وَلَهُۥٓ أَخٌ أَوْ أُخْتٌ فَلِكُلِّ وَٰحِدٍ مِّنْهُمَا ٱلسُّدُسُ فَإِن كَانُوٓا۟ أَكْثَرَ مِن ذَٰلِكَ فَهُمْ شُرَكَآءُ فِى ٱلثُّلُثِ مِنۢ بَعْدِ وَصِيَّةٍ يُوصَىٰ بِهَآ أَوْ دَيْنٍ غَيْرَ مُضَآرٍّ وَصِيَّةً مِّنَ ٱللَّهِ وَٱللَّهُ عَلِيمٌ حَلِيمٌ Ve lekum nısfu mâ terake ezvâcukum in lem yekun lehunne veledun, fe in kâne lehunne veledun fe lekumur rubuu mimmâ terakne min ba’di vasıyyetin yûsîne bihâ ev deynin. Ve lehunner rubuu mimmâ teraktum in lem yekun lekum veledun, fe in kâne lekum veledun fe lehunnes sumunu mimmâ teraktum min ba’di vasıyyetin tûsûne bihâ ev deynin. Ve in kâne raculun yûrasu kelâleten ev imraetun ve lehû ahun ev uhtun fe li kulli vâhidin min humâs sudusu, fe in kânû eksera min zâlike fe hum şurakâu fîs sulusi min ba’di vasiyyetin yûsâ bihâ ev deynin gayra mudârrin, vasıyyeten minallâhi. Vallâhu alîmun halîm. Ve sizleredir yarısı (1/2) eşlerinizin (ölen kadınların) bıraktığının/terk ettiğinin eğer olmazsa (yoksa-hiç olmamışsa) onların (o kadınların) bir tek çocuğu; öyle ki eğer olduysa onların (o kadınların) bir tek çocuğu öyleyse sizedir dörtte bir (1/4) bıraktıklarından/terk ettiklerinden (o kadınların); bir vasiyetten -tavsiye ederler (o kadınlar) onunla- veya bir borçtan sonra; ve onlaradır (o kadınlaradır) dörtte bir (1/4) bıraktığınızdan/terk ettiğinizden eğer olmazsa (yoksa-hiç olmamışsa) sizin bir tek çocuğunuz; öyle ki eğer olduysa sizin bir tek çocuğunuz öyleyse onlaradır (o kadınlaradır) sekizde bir (1/8) bıraktığınızdan/terk ettiğinizden; bir vasiyetten -vasiyet edersiniz onunla- veya bir borçtan sonra; ve eğer olduysa varis olunan bir erkek veya bir kadın kelaleten (hiç çocuğu yok ve aynı zamanda eşi, annesi veya babasının en az birisinin de olmaması durumu) ve (varsa) ona bir erkek kardeş veya bir kız kardeş, öyleyse o ikisinden her biri için altıda bir (1/6); öyle ki eğer olduysalar bundan fazla, öyleyse onlar ortaklardır üçte birinde (1/3); bir vasiyetten -tavsiye edilir onunla- veya bir borçtan sonra; zarar verici olmayan bir vasiyet Allah’tan ve Allah bilendir, halîmdir.

 

Nisa 12. ayetin detaylandırılması;

#	Kelime	Anlam	Kök
1	velekum	ve sizleredir
2	nisfu	yarısı (1/2)	نصف
3	ma
4	terake	bıraktığının/terk ettiğinin	ترك
5	ezvacukum	eşlerinizin (ölen kadınların)	زوج
6	in	eğer
7	lem
8	yekun	olmazsa (yoksa-hiç olmamışsa)	كون
9	lehunne	onların (o kadınların)
10	veledun	bir tek çocuğu	ولد
11	fein	öyle ki eğer
12	kane	olduysa	كون
13	lehunne	onların (o kadınların)
14	veledun	bir tek çocuğu	ولد
15	felekumu	öyleyse sizedir
16	r-rubuu	dörtte bir (1/4)	ربع
17	mimma
18	terakne	bıraktıklarından/terk ettiklerinden (o kadınların)	ترك
19	min
20	bea'di	sonra	بعد
21	vesiyyetin	bir vasiyetten	وصي
22	yusine	tavsiye ederler (o kadınlar)	وصي
23	biha	onunla
24	ev	veya
25	deynin	bir borçtan	دين
26	velehunne	ve onlaradır (o kadınlaradır)
27	r-rubuu	dörtte bir	ربع
28	mimma
29	teraktum	bıraktığınızdan/terk ettiğinizden	ترك
30	in	eğer
31	lem
32	yekun	olmazsa (yoksa-hiç olmamışsa)	كون
33	lekum	sizin
34	veledun	bir tek çocuğunuz	ولد
35	fein	öyle ki eğer
36	kane	olduysa	كون
37	lekum	sizin
38	veledun	bir tek çocuğunuz	ولد
39	felehunne	öyleyse onlaradır (o kadınlaradır)
40	s-sumunu	sekizde bir (1/8)	ثمن
41	mimma
42	teraktum	bıraktığınızdan/terk ettiğinizden	ترك
43	min
44	bea'di	sonra	بعد
45	vesiyyetin	bir vasiyet	وصي
46	tusune	vasiyet edersiniz	وصي
47	biha	onunla
48	ev	veya
49	deynin	bir borçtan	دين
50	ve in	ve eğer
51	kane	olduysa	كون
52	raculun	bir erkek	رجل
53	yurasu	varis olunan	ورث
54	kelaleten	kelaleten	كلل
55	evi	veya
56	mraetun	bir kadın	مرا
57	ve lehu	ve (varsa) ona
58	ehun	bir tek erkek kardeş	اخو
59	ev	veya
60	uhtun	bir tek kız kardeş	اخو
61	felikulli	öyleyse her için	كلل
62	vahidin	biri	وحد
63	minhuma	o ikisinden
64	s-sudusu	altıda bir (1/6)	سدس
65	fein	öyle ki eğer
66	kanu	olduysalar	كون
67	eksera	fazla	كثر
68	min	-ndan
69	zalike	bu-
70	fehum	öyleyse onlar
71	şuraka'u	ortaklardır	شرك
72	fi
73	s-sulusi	üçte birinde (1/3)	ثلث
74	min
75	bea'di	sonra	بعد
76	vesiyyetin	bir vasiyetten	وصي
77	yusa	tavsiye edilir	وصي
78	biha	onunla
79	ev	veya
80	deynin	bir borçtan	دين
81	gayra	olmayan	غير
82	mudarrin	zarar verici	ضرر
83	vesiyyeten	bir vasiyet	وصي
84	mine	-tan
85	llahi	Allah-
86	vallahu	ve Allah
87	alimun	bilendir	علم
88	halimun	halimdir	حلم

 

Nisa 12. ayetin madde madde açıklanması;

• Sizleredir yarısı (1/2) eşlerinizin (ölen kadınların) bıraktığının/terk ettiğinin eğer olmazsa (yoksa-hiç olmamışsa) onların (o kadınların) bir tek çocuğu.
• Eğer olduysa onların (o kadınların) bir tek çocuğu öyleyse sizedir dörtte bir (1/4) bıraktıklarından/terk ettiklerinden (o kadınların).
• Onlaradır (o kadınlaradır) dörtte bir (1/4) bıraktığınızdan/terk ettiğinizden eğer olmazsa (yoksa-hiç olmamışsa) sizin bir tek çocuğunuz.
• Eğer olduysa sizin bir tek çocuğunuz öyleyse onlaradır (o kadınlaradır) sekizde bir (1/8) bıraktığınızdan/terk ettiğinizden.
• Eğer olduysa varis olunan bir erkek veya bir kadın kelaleten (hiç çocuğu yok ve aynı zamanda eşi, annesi veya babasının en az birisinin de olmaması durumu) ve (varsa) ona bir erkek kardeş veya bir kız kardeş, öyleyse o ikisinden her biri için altıda bir (1/6).
• Eğer olduysalar bundan fazla, öyleyse onlar ortaklardır üçte birinde (1/3).

Yüce Allah Nisa 12 ayetinde tavsiye ettiği bu oranların zarar verici olmayan bir tavsiye olduğunu bizlere bildiriyor.

Ayetlerin yanlış anlaşılmasına neden olan en büyük hatayı Yüce Allah'ın izni ile inceleyelim;

Açıkça görülmektedir ki bu ayetlerdeki “veledun” (وَلَدٌ ) kelimesi birçok mealde olması gereken ‘bir tek çocuk’ yerine ‘çocuk’ olarak çevrilmektedir. Bu yaklaşım doğru değildir. Yüce Allah’ın mesajını yanlış yansıtmaktadır.

Kontrol etmek için; https://acikkuran.com/4/11

Arapçada Türkçeden farklı bir gramer kuralı vardır. Arapçada ‘bir tek çocuk’, ‘iki çocuk’ ve ‘çocuklar (3 ve daha fazla çocuk)’ ayrı kelimelerle ifade edilir. “veledun” (وَلَدٌ) kelimesi ‘bir tek çocuk’ anlamındadır.

Pek önemli değilmiş gibi durmasına rağmen 11 ve 12. ayetlerdeki “veledun” (وَلَدٌ) kelimesi ‘bir tek çocuk’ yerine ‘çocuk’ olarak çevrildiğinde ayetin mesajı tamamen değişmektedir.

Ayette miras bırakan erkeğin ‘bir tek çocuğa sahip olma şartına’ bağlı mirasçı payları verilmiştir. Bu çok önemli nokta dikkate alınmadığında ve birden fazla çocuğu olan mirasçının payları ‘bir tek çocuğa sahip olma şartına’ bağlı mirasçı payları gibi hatalı şekilde hesaplandığında aşağıda verildiği gibi hatalı hesaplamalara neden olacaktır.

Buna vereceğimiz ek 2 delil şudur;

Nisa 12. ayette Yüce Allah bizlere “veledun” (وَلَدٌ) kelimesinin nasıl anlaşılması gerektiğini gösteriyor . Bu ayette ‘ve eğer olduysa varis olunan bir erkek veya bir kadın kelaleten (hiç çocuğu yok ve aynı zamanda eşi, annesi veya babasının en az birisinin de olmaması durumu) ve (varsa) ona bir tek erkek kardeş veya bir tek kız kardeş, öyleyse o ikisinden her biri için altıda bir (1/6); öyle ki eğer olduysalar bundan fazla, öyleyse onlar ortaklardır üçte birinde (1/3)’ buyurulmaktadır. Kelale durumundaki bir erkek veya bir kadının miras paylaşımı ile ilgili bilgi verilmektedir. Bu kişinin kardeş/kardeşler durumu işaret edilirken bir tek erkek kardeş (ahun) veya bir tek kız kardeş (uhtun) varlığı özellikle işaret edilmiştir. Ayette geçen ‘ahun’ ve ‘uhtun’ kelimelerini ‘bir tek erkek kardeş’ ve ‘bir tek kız kardeş’ almak zorundayız. Olması gereken de budur zaten. Çünkü ayetin devamında ‘öyle ki eğer olduysalar bundan fazla’ buyrularak 3 veya daha fazla kardeş varlığı ayrıca işaret edilmiştir. Açık ve nettir ki ‘veledun’ kelimesini de çocuk değil de ‘bir tek çocuk’ olarak anlamalıyız. Arapça gramer kuralları da bunu gerektirir. 

2. delil ise “veledun” (وَلَدٌ ) kelimesinin Kuran’daki geçiş yerlerindeki anlamıdır. Bu kelime Kuran’da miras ile ilgili olan 4:11, 4:12, ve 4:176 ayetleri haricinde 3:47, 4:171, 6:101 ve 43:81 ayetlerinde geçer. Ayetler dikkatli okunduğunda ‘bir tek çocuk’ anlamının verilmesi gerektiği anlaşılır.

Ayetteki çok önemli ve çok dikkat edilmesi gereken kelime de 'lem yekun' kelimesidir. Bu kelime hemen hemen her mealde 'yoksa' anlamında kullanılmıştır. Ancak bu anlam kelimenin gerçek anlamını kısıtlamaktadır. Arapça 'lem' edatı kesin bir olumsuzluk anlamında kullanılır. Buna en iyi örnek yine Kuran'daki 112 (İhlas):3-4 ayetlerinde verilebilir.

112:3 'Lem yelid ve lem yuled'

112:3 'Doğurmamış ve doğmamıştır'

112:4 Ve lem yekun lehu kufuven ehad.

112:4 Hiçbir şey O'nun dengi değildir.

Açıkça görüldüğü gibi 'lem' adatının Kuran'daki kullanımı göz önünde bulundurulduğunda 'lem yekun' kelimesinin anlamı 'miras bırakacak ölmüş veya hayatta olan hiç çocuğu olmayan' demektir. Bu neden önemlidir? Kuran'daki kelimelerin çok dikkatli okunması gerektiğine en iyi örnektir. Bu kelime iyi anlaşılamayınca bakın nasıl bir problem ortaya çıkmaktadır?

'lem yekun' kelimesini 'miras bırakacak ölmüş veya hayatta olan hiç çocuğu olmayan' yerine 'çocuğu yoksa' olarak anlarsak şu soru karşımıza çıkar; Babası dedesinden önce ölmüş, sonra da dedesi ölen bir toruna dededen miras kalma konusunda Kuran'da bir hüküm yok diyenler ortaya çıkar. 'lem yekun' kelimesi doğru olarak anlaşıldığında, 'miras bırakacak ölmüş veya hayatta olan hiç çocuğu olmayan' olarak anlaşıldığında taşlar yerine oturur. Babası dedesinden önce ölmüş bir torunun dedesi öldüğünde, kalan mirastan torun babasının hakkı kadar miras alır. Dede 'lem yekun' sayılmaz. Yüce Allah en ufak noktayı bile açık bırakmamış, bizim miras hukukunu oluşturmamız için gereken doneleri bize sunmuştur.          

  

Şimdi hatalı örneği inceleyelim;

Bir adam öldü ve geride üç kız çocuk, bir ana, bir baba ve eşini (karısını) bıraktı.

Üç kız çocuğa düşmesi gereken miras 2/3 mü?

Doğru!

11. ayette açıkça bildiriliyor. 'kadınlar ikiden fazlaysa (3 veya daha fazla) onlaradır (o kadınlaradır) üçte ikisi (2/3) bıraktığının/terk ettiğinin (o ölen erkeğin).' buyurulmuştur.

Ana ve babasına 1/6 pay düşmesi doğru mu?

Yanlış!

İşte büyük bir hata bu noktada yapılıyor. 11. ayette

'Ana babası için (o ölen erkeğin) onlardan her biri için altıda bir (1/6) bıraktığından/terk ettiğinden (o ölen erkeğin) eğer olduysa onun (o ölen erkeğin) bir tek çocuğu.' buyurulmuştur. 

Hatalı işlem tam da bu noktadan kaynaklanıyor. Mirasçı erkeğin anne ve babasına düşecek pay mirasçı erkeğin ‘bir tek çocuğu olma’ şartı göz ardı edildiği için anne için 1/6, baba için 1/6 olarak hesaplanmış. Yanlış. 1/6 anaya, 1/6 babaya oranı ölen erkeğin sadece tek bir çocuğu varsa verilir. Örnekte 3 çocuğu olduğu görülüyor. Demek ki verilen 1/6 anaya, 1/6 babaya oranları yanlış.  

Karısına düşen 1/8 oran miras doğru mu?

Yanlış!

12. ayette;

'Eğer varsa sizin bir-tek çocuğunuz onlarındır (o kadınlarındır) sekizde biri (1/8) bıraktığınızın.' buyurulmaktadır. 

Yüce Allah mirasçı olan erkeğin karısına düşen miras oranı olan 1/8 oranının mirasçı erkeğin ‘bir çocuk sahibi olma’ şartına bağlamıştır. Eşe 1/8 miras payı ölen erkeğin sadece tek bir çocuğu varsa verilebilir. Örnekte 3 çocuğu olduğu için eşe 1/8 oranı verilmesi yanlıştır. 

Görüldüğü gibi ‘bir tek çocuk’ sahibi olmak şartı ‘bir tek çocuk’ kelimesi dikkatsizce ‘çocuk’ olarak anlaşıldığı için göz ardı edilmektedir. 

Yanlış elde edilen verilerle de ateistlerin getirmiş olduğu örnek ortaya çıkar.

11. ve 12. ayetlerdeki “veledun” (وَلَدٌ) kelimesi gerçek anlamı olan ‘bir tek çocuk’ olarak alındığında başka bir mucize de ortaya çıkar. 11. 12. ve 176. ayetlerde verilen miras sahibi (kadın-erkek), mirasçılar ve onların çok ince verilmiş oranları kullanılarak tüm olasılıklarda miras paylaşımı mümkün olur. Sadece mantık ve matematik ile.

11. ve 12. ayetler incelendiğinde;    

11. ve 12 ayetlerde mirasçılar 5 sınıf olarak zikredilir. 

1. Miras bırakanın çocuğu-çocukları,
2. Miras bırakanın babası,
3. Miras bırakanın annesi, 
4. Miras bırakanın eşi (kocası veya karısı)
5. Miras bırakanın kardeşi-kardeşleri 

Bu 5 sınıf Kuran'da net olarak zikredilmiştir.

Aşağıdaki tablolarda Nisa 11 ve 12. ayetlerde yukarıdaki 5 zümre için zikredilen oranlar ve zikredilmeyen oranlar verilmiştir.

 

Aşağıdaki tablolar miras bırakan erkek içindir.

 

 

Aşağıdaki tablolar miras bırakan kadın içindir.

 

Yüce Allah ayetlerde akıl-mantık ve matematik ile hesaplanabilecek oranları vermemiştir. Vermesine de zaten gerek yoktur. Mantık ve matematik ile bu oranlara rahatlıkla ulaşılır.

Kuran_Mucizeler olarak Bilal Aksoy kardeşimizin ayetlerden yola çıkarak hesaplamış olduğu miras oranlarını kullanıcılara kolaylık olsun diye bir yazılım haline getirdim. Aşağıdaki linkten bu programa ulaşabilirsiniz.

Kuran’a göre (Nisa 11, Nisa 12 ve Nisa 176) mirasçı ve miras oranları hesaplama yazılımı-programı

Aşağıdaki linkten tıklayarak oranların nasıl hesaplandığını kendiniz görebilirsiniz. Lütfen peşinen inanmayın. Kendiniz takip ederek oranların nasıl hesaplandığını görünüz.

Bilal Aksoy kardeşimizin bu hesapları nasıl yaptığını görmek için lütfen tıklayınız.

Miras Bırakan Erkek-Kadın Tabloları
Miras Bırakan Erkek (Kelale) Tabloları
Miras Bırakan Kadın (Kelale) Tabloları

Kelale durumunu ile ilgili detaylı inceleme aşağıda verilmiştir. 

Hesaplamalar yapıldığında oluşan oranların bir kısmı aşağıdaki tablolarda verilmiştir. Kelale ile ilgili durumlar için yukarıdaki tabloları inceleyebilirsiniz.

 

Aşağıdaki tablolar miras bırakan erkek içindir.

 

 Aşağıdaki tablolar miras bırakan kadın içindir.

 

Miras bırakan erkeğin ve kadının çocuksuz, 1 kız, 2 kız, 3 ve daha fazla kızları olması durumunda tablolar yukarıda verilmiştir. Evlatların erkek olması durumu da kız evlat durumu ile benzer olup, daha detaylı tablolar için aşağıdaki dosyalar okunabilir.

Açık ve net şekilde görüldüğü gibi ayetlerde matematik hatası olmasını bırakın, Yüce Allah’ın ayetlerde zikrettiği 5 grup mirasçının miras oranları dahi ayetlerden kolaylıkla hesaplanabilmektedir.

 

Şimdi ilgili örneğe tekrar dönelim;

Bir adam öldü ve geride üç kız evlat, bir ana, bir baba ve eşini bıraktı. Mirası Kuran’a göre nasıl bölüştürürüz?

Hesaplamalara göre miras paylaşımı aşağıdaki şekilde olmalıdır. 

 

Verilen örnekte; Ölen erkeğin kardeşinin olup olmadığı bilinmemektedir. Kuran’ın emrine göre kardeş-kardeşler de mirastan pay almalıdır. Kardeş varlığında kardeşe-kardeşlere düşen oran 1/36’dır.

Verilen örnekte; Ölen erkeğin kardeşinin olmadığı senaryoda paylaşım nasıl olmalıdır?

 

 

Şimdi çok tartışılan kelale ile ilgili incelemeye geçelim;

Kuran ayetlerinden anlıyoruz ki kelale ile ilgili peygamberimize sorular sorulmuş. 

Kelale durumu bir erkeğin veya kadının miras bırakacak hiç bir çocuğunun olmaması ile birlikte eşinin, annesinin, babasının en az birisinin daha olmaması durumudur. Birden çok kelale durumu olabilir. Nisa 12. ayette kelale ile ilgili hükümler gelmiştir. Anlaşılıyor ki peygamberimize çok özel bir kelale durumu daha sorulmuştur. Bu kelale durumu şudur; ölen kişinin miras bırakacak hiç bir çocuğu yok, eşi yok, annesi yok, babası yok. Sadece kardeşi-kardeşleri var. Bu durum peygamberimize sorulmuş olmalı ki Nisa 176'da Yüce Allah Nisa 12'den farklı olarak bu durumda miras paylaşımını bize bildiriyor. 

Yüce Allah 4:176 ayetinde şu şekilde buyurmuştur. 

Kuran Ayet No|Sure No|Ayet No|Ayet Arapça okunuş Meal

669|4|176|يَسْتَفْتُونَكَ قُلِ ٱللَّهُ يُفْتِيكُمْ فِى ٱلْكَلَٰلَةِ إِنِ ٱمْرُؤٌا۟ هَلَكَ لَيْسَ لَهُۥ وَلَدٌ وَلَهُۥٓ أُخْتٌ فَلَهَا نِصْفُ مَا تَرَكَ وَهُوَ يَرِثُهَآ إِن لَّمْ يَكُن لَّهَا وَلَدٌ فَإِن كَانَتَا ٱثْنَتَيْنِ فَلَهُمَا ٱلثُّلُثَانِ مِمَّا تَرَكَ وَإِن كَانُوٓا۟ إِخْوَةً رِّجَالًا وَنِسَآءً فَلِلذَّكَرِ مِثْلُ حَظِّ ٱلْأُنثَيَيْنِ يُبَيِّنُ ٱللَّهُ لَكُمْ أَن تَضِلُّوا۟ وَٱللَّهُ بِكُلِّ شَىْءٍ عَلِيمٌۢ Yesteftûneke. Kulillâhu yuftîkum fîl kelâleti. İnimruun heleke leyse lehû veledun, ve lehû uhtun fe lehâ nısfu mâ terake, ve huve yerisuhâ in lem yekun lehâ veledun. Fe in kânetesneteyni fe lehumâs sulusâni mimmâ terake. Ve in kânû ıhveten ricâlen ve nisâen fe liz zekeri mislu hazzıl unseyeyni. Yubeyyinullâhu lekum en tadıllû vallâhu bi kulli şey’in alîm. Fetva isterler senden; de ki: “Allah fetva verir size kelalede”; eğer bir adam öldü, yoksa onun (o ölen erkeğin) bir tek çocuğu ve (varsa) onun (o ölen erkeğin) bir kız kardeşi, öyleyse onadır (o kız kardeşedir) yarısı (1/2) bıraktığının/terk ettiğinin (o ölen erkeğin); ve o (erkek kardeş) varis olur ona (ölen kız kardeşe) eğer olmazsa (yoksa-hiç olmamışsa) onun (kız kardeşin) bir tek çocuğu; öyle ki eğer olduysalar iki (iki kız kardeş) öyleyse o ikisinedir üçte ikisi (2/3) bıraktığından/terk ettiğinden (o ölen erkeğin); ve eğer olduysalar kardeşler (3 veya daha fazla), erkekler ve kadınlar, öyleyse erkek için eşiti iki kadın payı/kısmeti; açıklar Allah size delalete düşersiniz diye; ve Allah her şeyi bilir.

 

Nisa 176. ayetinin detaylandırılması;

#	Kelime	Anlam	Kök
1	yesteftuneke	fetva isterler senden	فتي
2	kuli	de ki	قول
3	llahu	Allah
4	yuftikum	fetva verir size	فتي
5	fi
6	l-kelaleti	kelalede	كلل
7	ini	eğer
8	mru'un	bir adam	مرا
9	heleke	öldü	هلك
10	leyse	yoksa	ليس
11	lehu	onun
12	veledun	bir tek çocuğu	ولد
13	ve lehû	ve (varsa) onun
14	uhtun	bir kız kardeşi	اخو
15	feleha	öyleyse onadır (o kız kardeşedir)
16	nisfu	yarısı (1/2)	نصف
17	ma
18	terake	bıraktığının/terk ettiğinin (o ölen erkeğin)	ترك
19	ve huve	ve o (erkek kardeş)
20	yerisuha	varis olur ona (ölen kız kardeşe)	ورث
21	in	eğer
22	lem
23	yekun	olmazsa (yoksa-hiç olmamışsa)	كون
24	leha	onun (kız kardeşin)
25	veledun	bir tek çocuğu	ولد
26	fein	öyle ki eğer
27	kaneta	olduysalar	كون
28	sneteyni	iki (iki kız kardeş)	ثني
29	felehuma	öyleyse o ikisinedir
30	s-sulusani	üçte ikisi (2/3)	ثلث
31	mimma
32	terake	bıraktığından/terk ettiğinden (o ölen erkeğin)	ترك
33	vein	ve eğer
34	kanu	olduysalar	كون
35	ihveten	kardeşler (3 veya daha fazla)	اخو
36	ricalen	erkekler	رجل
37	ve nisa'en	ve kadınlar	نسو
38	felizzekeri	öyleyse erkek için	ذكر
39	mislu	eşiti	مثل
40	hazzi	payı/kısmeti	حظظ
41	l-unseyeyni	iki kadın	انث
42	yubeyyinu	açıklar	بين
43	llahu	Allah
44	lekum	size
45	en	diye
46	tedillu	delalete düşersiniz	ضلل
47	vallahu	ve Allah
48	bikulli	her	كلل
49	şey'in	şeyi	شيا
50	alimun	bilir	علم

 

Nisa 176 ayetinin madde madde açıklanması;

• Senden fetva istiyorlar. De ki Allah size şöyle fetva veriyor kelale hakkında;
• Eğer bir erkek öldü, yoksa onun (o ölen erkeğin) bir tek çocuğu ve onun (o ölen erkeğin) varsa bir kız kardeşi o kız kardeşinindir yarısı (1/2) ne bırakıldıysa o erkek.
• Fakat o erkek (o erkek kardeş) o kadının (o ölen kız kardeşin) mirasını alır eğer yoksa o kız kardeşin (o ölen kız kardeşin) bir tek çocuğu.
• Eğer varsa iki kız kardeş o ikisinindir üçte ikisi (2/3) bıraktığından o erkeğin.
• Ve eğer olursa kardeşler (3 ve daha fazla) erkekler ve kadınlar, erkeğe miktarı payı iki kadının.
• Açıklıyor Allah size şaşırırsınız diye.
• Allah her şeyi bilir.

Bu ayet hükümlerinden tüm kelale durumları çok net ve basit şekilde hesaplanabilmektedir. Yüce Allah Nisa 12 ve Nisa 176'da kelale ile ilgili gerekli bilgileri vermiştir. Lütfen hesaplamaların nasıl yapıldığını kendiniz aşağıdaki tablolardan kontrol edin. 

Miras Bırakan Erkek (Kelale) Tabloları
Miras Bırakan Kadın (Kelale) Tabloları

Miras konusu söz konusu olduğunda yüzlerce olasılık söz konusu olur. Tüm olasılıklar için Nisa 11, Nisa 12 ve Nisa 176 ayetleri yeterlidir. Bu ayetlerden yola çıkarak hazırlanan tüm olasıklarda miras paylaşımı tablolarda verilmiştir. Hesaplamalar nasıl yapıldı ayrıntılı olarak anlatılmıştır.

Kolaylık olsun diye bir de yazılım-program geliştirilmiştir. Aşağıdaki linki kullanarak yazılıma ulaşabilirsiniz. 

Kuran’a göre (Nisa 11, Nisa 12 ve Nisa 176) mirasçı ve miras oranları hesaplama yazılımı-programı

Bu noktada o kadar nettir ki; Kuran'da asla çelişki olmaz. Miras ayetlerinde bırakın çelişkiyi, bırakın matematik hatası olmasını, büyük bir mucize vardır. Yüce Allah 3 ayette tüm miras hukukunu içerecek bilgileri bize sunmuştur. 

 

En doğrusunu Allah bilir.