Kuran’da kulun kendisi için Yüce Allah’tan destek istemesi olan salatın (namaz olan salat, başka tür salatlar da var) 2 vakit olduğunu görmüştük. Kuran’da sadece bu 2 namazın adı zikredilmiştir. Sabah salatı ve akşam salatı. Yani ‘Salatul Fecr’ adı ile geçen sabah (Güneş doğmadan önce) salatı (namaz) ve ‘Salatul Işa’ (Güneş’in batmasından gecenin tam karanlık zamanına kadar uzayan bir vakitte kılınan) akşam salatı (namaz).
Daha detaylı bilgi aşağıdaki makaleden okunabilir.
Ancak bazı kimselerin aklına şu soru gelebilir?
Kutuplarda yaşayan bir kimse nasıl namaz kılacak? Ya da uzay istasyonunda bulunan bir astronot nasıl namaz kılacak? Kutuplarda 6 ay gece (Güneş hiç doğmuyor), 6 ay gündüz (Güneş hiç batmıyor) olmaktadır. Uzay istasyonu dünyanın etrafını bir günde 15,6 kez dönmektedir. Güneş uzay istasyonunda yaşayan kişilere göre bir günde yaklaşık 15 kez doğup, 15 kez batmaktadır. Bu insanlar nasıl namaz kılacak?
‘Kuran bunlara cevap veriyor mu?’ diye sorarlar.
Yüce Allah Kuran’ın detaylı açıklanmış bir kitap olduğunu buyurmaktadır.
6:114 ayetinde Yüce Allah şu şekilde buyurmaktadır.
|
Kuran Ayet No|Sure No|Ayet No|Ayet Arapça okunuş Meal |
|
903|6|114|أَفَغَيْرَ ٱللَّهِ أَبْتَغِى حَكَمًا وَهُوَ ٱلَّذِىٓ أَنزَلَ إِلَيْكُمُ ٱلْكِتَٰبَ مُفَصَّلًا وَٱلَّذِينَ ءَاتَيْنَٰهُمُ ٱلْكِتَٰبَ يَعْلَمُونَ أَنَّهُۥ مُنَزَّلٌ مِّن رَّبِّكَ بِٱلْحَقِّ فَلَا تَكُونَنَّ مِنَ ٱلْمُمْتَرِينَ E fe gayrallahi ebtegi hakemen ve huvellezi enzele ileykumul kitabe mufassala, vellezine ateynahumul kitabe ya'lemune ennehu munezzelun min rabbike bil hakkı fe la tekunenne minel mumterin. Artık O indirmiş iken size detaylı açıklanmış kitabı, Allah'tan başka bir hakem mi arayayım? Ve kendilerine kitap verdiğimiz kimseler bilirler ki O gerçekten indirilmiştir Rabbin tarafından hak olarak, hiç olma kuşkulananlardan. |
Gerçekten de sadece Kuran’ın mesajına kulak verdiğimizde Kuran’ın gerekli olan her şeyi içerdiğini rahatlıkla görebiliriz. Yüce Allah gerekli olan hükümleri açıklamış, gereksiz olanları ise açıklamamıştır. Biz Kuran’ı kirlenmemiş bir zihinle okuduğumuzda Kuran’ın gerekli işaretleri verdiğini (ne az ne fazla) görürüz.
Bir konu hakkında anlaşmazlığa düştüğümüzde hüküm verme yetkisi Allah’ta ve dolayısı ile onun yeryüzündeki mesajı olan Kuran’dadır. Detaylı inceleme aşağıdaki makaleden okunabilir.
Anlaşmazlığa düşüldüğünde gidilecek tek kaynak: Kuran
Bu gibi durumlarda öncelikle Kuran’da bir hüküm var mı diye bakılır. Kuran’da hüküm yok ise Yüce Allah onu affetmiş olduğu için evrensel akıl ve mantık ile hüküm verilir. Kuran’da hüküm var ise ona uyulur.
Şimdi Allah’ın izni ile gündüz ve gecenin normal seyri dışında olduğu yerlerde (örneğin: kutuplarda yaşayan insanlar için veya uzay istasyonundaki bir astronot için) namaz vakitleri ile ilgili hüküm var mı diye Kuran’ı inceleyelim.
Öncelikle sabah ve akşam namazı ile ilgili en önemli ayeti inceleyelim;
11:114 ayetinde Yüce Allah şu şekilde buyurmaktadır.
|
Kuran Ayet No|Sure No|Ayet No|Ayet Arapça okunuş Meal |
|
1585|11|114|وَأَقِمِ ٱلصَّلَوٰةَ طَرَفَىِ ٱلنَّهَارِ وَزُلَفًا مِّنَ ٱلَّيْلِ إِنَّ ٱلْحَسَنَٰتِ يُذْهِبْنَ ٱلسَّيِّـَٔاتِ ذَٰلِكَ ذِكْرَىٰ لِلذَّٰكِرِينَ Ve ekımis salate tarafeyin nehari ve zulefen minel leyl, innel hasenati yuzhibnes seyyiat, zalike zikra liz zakirin. Ve ayağa kaldır salatı iki tarafında gündüzün ve yakın vakitlerinde gecenin, şüphesiz iyilikler giderir kötülükleri bu bir öğüttür ibret alanlara |
11:114 ayetinde gündüzün 2 tarafında geceye yakın kısımlarda 2 vakit namaz emredilmektedir.
Not: Bu ayet doğru okunmadığında 3 vakit namaz emredilmiş gibi anlaşılır. Ancak ayet Arapça gramer kurallarına göre detaylı incelendiğinde 2 vakit namazın emredildiği kolaylıkla anlaşılır. Bu konu ile ilgili detaylı bilgi aşağıdaki makaleden alınabilir.
Gündüz ve gecenin özelliğini kaybettiği yerlerde namaz vakitleri için bize kılavuz olabilecek bir şey var mı?
Kuran’da böyle bir kılavuz var mı?
Yüce Allah aşağıdaki ayetlerde şu şekilde buyurmaktadır.
|
Kuran Ayet No|Sure No|Ayet No|Ayet Arapça okunuş Meal |
|
1429|10|67|هُوَ ٱلَّذِى جَعَلَ لَكُمُ ٱلَّيْلَ لِتَسْكُنُوا۟ فِيهِ وَٱلنَّهَارَ مُبْصِرًا إِنَّ فِى ذَٰلِكَ لَءَايَٰتٍ لِّقَوْمٍ يَسْمَعُونَ Huvellezi ceale lekumul leyle li teskunu fihi ven nehare mubsıra, inne fi zalike leayatin li kavmin yesmeun. O'dur, o ki yapan sizin için geceyi ki dinlenebilesiniz içinde ve gündüzü görünürlük veren, doğrusu vardır bunda duyan bir topluluk için ayetler. |
|
3243|27|86|أَلَمْ يَرَوْا۟ أَنَّا جَعَلْنَا ٱلَّيْلَ لِيَسْكُنُوا۟ فِيهِ وَٱلنَّهَارَ مُبْصِرًا إِنَّ فِى ذَٰلِكَ لَءَايَٰتٍ لِّقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ E lem yerev enna cealnel leyle li yeskunu fihi ven nehara mubsıra, inne fi zalike le ayatin li kavmin yu'minun. Görmediler mi? Elbette biz yaptık geceyi ki dinlenebilsinler içinde ve gündüzü görünürlük veren, doğrusu vardır bunda inanan bir topluluk için ayetler. |
|
3323|28|73|وَمِن رَّحْمَتِهِۦ جَعَلَ لَكُمُ ٱلَّيْلَ وَٱلنَّهَارَ لِتَسْكُنُوا۟ فِيهِ وَلِتَبْتَغُوا۟ مِن فَضْلِهِۦ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ Ve min rahmetihi ceale lekumul leyle ven nehare li teskunu fihi ve li tebtegu min fadlihi ve leallekum teşkurun. Rahmetinden dolayı yaptı sizin için geceyi ve gündüzü, ki dinlenebilesiniz içinde ve arayabilmeniz için O'nun lütfundan ve umulur ki şükredersiniz. |
|
4192|40|61|ٱللَّهُ ٱلَّذِى جَعَلَ لَكُمُ ٱلَّيْلَ لِتَسْكُنُوا۟ فِيهِ وَٱلنَّهَارَ مُبْصِرًا إِنَّ ٱللَّهَ لَذُو فَضْلٍ عَلَى ٱلنَّاسِ وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَشْكُرُونَ Allahullezi ceale lekumul leyle li teskunu fihi ven nehare mubsıra, innallahe le zu fadlin alen nasi ve lakinne ekseren nasi la yeşkurun. Allah O'dur ki yaptı size geceyi ki dinlenebilesiniz içinde ve gündüzü görünürlük veren, doğrusu Allah lütuf sahibidir insanlara karşı, fakat insanların çoğu şükretmezler. |
Yukarıdaki ayetler dikkatli olarak okunduğunda Yüce Allah’ın gündüzü Allah’ın lütfundan rızık arama, çalışma, ev geçindirmek için mücadele, iş-güç gibi aktiviteler ile eşleştirdiği; geceyi de dinlenme-uyuma, aile fertleri ile vakit geçirerek dinginlik kazanma gibi aktiviteler ile eşleştirdiği ortadadır.
Gündüz= Allah’ın lütfundan rızık arama, çalışma, ev geçindirmek için mücadele, iş-güç gibi aktiviteler için vakitler
Gece= Dinlenme-uyuma, aile fertleri ile vakit geçirerek dinginlik kazanma gibi aktiviteler için vakitler
Gündüzün ve gecenin özelliğini kaybettiği durumlarda (Örneğin: kutuplarda veya uzay istasyonunda) Yüce Allah’ın onları eşleştirdiği kavramlara bakmamız çok mantıklı ve akıllıcadır. Bu kavramlar da insanın dinlenme ve çalışma döngüleridir.
Yüce Allah insan vücuduna bir ritim koymuştur. Bu ritim gündüz-gece ritmi gibidir. Otomatiktir. İnsanın dinlenmesi, uyuması gereklidir (Beyin ve vücut olarak). Belirli bir zaman da çalışarak rızkını kazanır. Örneğin kutuplardaki gibi 6 ay gündüz döneminde 6 ay dinlenmeden-uyumadan yaşayamaz. 6 ay gece döneminde de 6 ay boyunca uyuyamaz. Yüce Allah'ın insan vücuduna yerleştirmiş olduğu bu biyolojik saat gündüz ve gecenin doğal seyrinde gelişmediği yerlerde namaz vakitlerini belirlemek için kullanılır.
11:114 ayeti gecenin ve gündüzün normal akışının olmadığı durumlar için onlara eşleşen biyoloji saat ışığında okunduğunda;
Sabah namazı çalışma döngüsü başlamadan, dinlenme döngüsünün sonunda kılınır, akşam namazı ise çalışma döngüsünün bitiminde, dinlenme döngüsünün başında kılınır.
Bu kadar basittir.
Gece ve gündüze bağlı diğer ibadetlerde de (oruç gibi) aynı yöntem uygulanır.