Musa peygamber ve İsrailoğulları firavun ve ordusunun boğulmasıyla onlardan kalan ganimetleri yüklenerek Musa peygamberin önderliğinde doğuya doğu yol alırlar. Bu kurak ve sıcak topraklarda başlarına çok ilginç olaylar gelir;
Bunlar;
- Gölgelendirilmeleri
- Menne ‘Manna’ indirilmesi (Çöl trüfü)
- Bıldırcın indirilmesi
Yüce Allah 28:38 ayetinde şu şekilde buyurmaktadır;
|
Kuran Ayet No|Sure No|Ayet No|Ayet Arapça okunuş Meal |
|
64|2|57|وَظَلَّلْنَا عَلَيْكُمُ ٱلْغَمَامَ وَأَنزَلْنَا عَلَيْكُمُ ٱلْمَنَّ وَٱلسَّلْوَىٰ كُلُوا۟ مِن طَيِّبَٰتِ مَا رَزَقْنَٰكُمْ وَمَا ظَلَمُونَا وَلَٰكِن كَانُوٓا۟ أَنفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ Ve zallelnâ aleykumul gamâme ve enzelnâ aleykumu l-menne ve s-selvâ kulû min tayyibâti mâ razaknâkum ve mâ zalemûnâ ve lâkin kânû enfusehum yazlimûn(yazlimûne). Ve gölgelendirdik üzerinize bulutu; ve indirdik üzerinize çöl trüfünü ve bıldırcını; yiyin rızıklandırdığı (Allah’ın) güzelliklerden sizleri; ve zulmetmiş değildir bize; fakat oldular nefislerine zulmedenler. |
(ظَلَّلْنَا) zellelna kelimesi kökü (ظلل) gölgelendirmek (shadow) anlamındadır. Hans Wehr 4th ed., page 680 (of 1303)
(ٱلْغَمَامَ) gamame kelimesi kökü (غمم) bulutlar anlamındadır. Ayette çoğul olarak kullanılmıştır. Hans Wehr 4th ed., page 800 (of 1303)
(أَنزَلْنَا) enzelna kelimesi kökü (نزل) inmek (to descent, come down, to dismount), aşağıya düşme (fall) anlamındadır. Hans Wehr 4th ed., page 1122 (of 1303)
(ٱلْمَنَّ) menne kelimesi kökü (منن) iyilik (favor), fayda (benefit), ikram-hediye (gift), Allah'ın bir hediyesi (manna) anlamındadır. Hans Wehr 4th ed., page 1085 (of 1303)
(ٱلسَّلْوَىٰ) sselva kelimesi kökü (سلو) bıldırcın (quail) anlamındadır. Hans Wehr 4th ed., page 498 (of 1303)
Bu ayette çok güzel işaretler vardır. Allah’ın izni ile tek tek inceleyelim.
Musa peygamber ve İsrailoğullarının gölgelendirilmesi;
Gölgeleme işinin bulutlar tarafından yapıldığını görüyoruz. Musa peygamber ve toplumu kurak topraklarda kalmışlardır. Dünya’nın bu bölgesi kurak ve çok az yağmur alan bir bölgedir. Ayrıca yoğun Güneş ışığı ile yakıcı bir iklime sahiptir.
Aşağıdaki resimde Musa peygamber ve İsrailoğullarının bulunabilecekleri alanlar gösterilmiştir (Sina Yarımadası). Detaya girilmemiştir. Her nerede olursa olsun Musa peygamberin kurak bir alanda olduğu görülür.
Yüce Allah onları bulutlarla gölgelendirdiğini bildirmektedir. Bu ayet de Santorini volkanik patlamasını işaret etmektedir. Bu patlama o kadar kuvvetlidir ki dünyanın 100.000 yıl içindeki en büyük volkanik patlamasıdır. Yarattığı tsunami ile firavun ve ordusunun ölmesine neden olmuştur. Dünya’nın yüksek atmosferine inanılmaz boyutta gaz-toz bulutu püskürtmüştür. Bu bulutlar çevreye yayılmış ve doğuya doğru yol almıştır. Yapılan analizlerde bu bulutlara bağlı güneşin ışınlarının tam olarak yeryüzüne ulaşamaması nedeni ile küresel iklim değişikliklerinin olduğu gösterilmiştir. Mısır, Orta Doğu, Arabistan gibi çok sıcak olan bölgeler gölgelenme nedeni ile bahar havasına kavuşmuş, ılık hale gelmiş ve bol yağmur alır olmuştur. Bu gölgelenmenin yıllarca sürdüğü bilinmektedir.
Aşağıdaki resim 1991 yılında patlayan Pinatubo dağındandır (Filipinler). Santaroni patlamasına göre binlerce kat daha küçüktür. Salınan gaz-toz bulutları tüm dünyayı kaplamıştır.
Menne (‘manna’): Çöl trüfü ‘Desert truffle’ ‘Terfeziaceae’ (Terfezia ve Tirmania);
Kuran’da 2:57, 7:160, ve 20:80 ayetlerinde geçer. Bu kelimenin özü ikram, hediye, faydalı bir şeyin ikramıdır. Tevrat’ta da zikredilmiştir (Exodus 16:1–36). Tevrat’ta yerde görülen kırağı ('hoarfrost') gibi olan pul benzeri şeyler olarak tanımlanmıştır. Menne’ye kişniş tohumu diyenler olmuştur. Bdellium ('bdellion') diyen olmuştur. Bdellium (bdellion) Hindistan'ın Commiphora wightii ve Etiyopya, Eritre ve Sahra altı Afrika'da yetişen Commiphora africana ağaçlarından çıkarılan yarı şeffaf bir oleo-sakız reçinesidir.
Türkçeye kudret helvası olarak çevrilmiş olsa da kudret helvasını ne olduğu bilinmemektedir. Bu çeviri tamamen yanlıştır. Görünen o ki Yüce Allah Musa peygamber ve İsrailoğullarına çok besleyici, kolay ulaşılabilen, uzun süre beslenmeyi sağlayabilecek olan bir besin kaynağı bağışlamıştır. Araplar çöl trüfü olarak bilinen bir besine manne (Allah'tan bir hediye) demektedir.
Aşağıki bilgi 2014 yılında bilimsel bir dergide yayınlanan bir makaleden alınmıştır. Journal of Materials Science and Engineering A 4 (11) (2014) 380-383 (Naïrouz Benzeggouta Département de Chimie, Faculté des Sciences, Université de M’sila, 28000, Algeria)
Musa peygamber ve İsrailoğullarının bulunduğu kurak topraklar düşünüldüğünde menne’nin çöl trüfü ‘Desert truffle’ ‘Terfeziaceae’ olduğu görülebilir. Çöl trüfü bir mantar olup Kuzey Afrika, Orta Doğu ve Akdeniz bölgesinde görülür. Trüfler genel olarak toprak altında yetişen bir makro (büyük) mantardır. Çok değişen büyüklükte olabilirler. En küçükleri 1-2 santimetre olup daha büyük de olabilirler. 30-300 gram arasında ağırlıkları olur. Genelde kurak topraklarda (çöllerde) yetişirler. Ülkemizde Dobalan veya Keme olarak bilinir.
Çöl trüfü ‘Desert truffle’ ‘Terfeziaceae’ yılın her zamanı görülmez. Genellikle yoğun yağmurlar sonrası görülür. Çöllerde yağmur sezonu Şubat-Mart aylarında görülür.
Bu noktadan anlıyoruz ki Musa peygamber ve İsrailoğullarına bulutlar ile (Santorini patlaması sonrası püsküren gaz-toz bulutu) gölgelendirme yapılmış. Çöl iklimi bahar havasına bürünmüş. Serinlemiş ve bol miktarda yağmur yağmış. Bol yağış bol şimşek demektir. Şimşekler ile havadaki azot nitrata dönüşmüş ve yere yağmur ile bol nitrat inmiştir. Bol nitrat içeren yağışlar ile kurak topraklarda bol miktarda çöl trüfü yetişmiştir. Ayrıca volkanik patlamadan çıkan toz-gaz bulutu bol miktarda sülfür ve nitrojen içerir. Bu da yağmurların toprağa mineral desteği sağlamış olduğunu gösterir.
Aşağıdaki resimde Libya'dan bir çöl trüfü (beyaz) görülmektedir.
Musa peygamber ve İsrailoğulları iklim değişikliği uzun süreli olduğu için her zaman bol miktarda çöl trüfü bulabilmişlerdir. Hatta doyumsuz oldukları ve şükür bilmedikleri için şunu da demişlerdir;
2:61 Siz şöyle demiştiniz: "Ey Musa, biz bir tek yemeğe asla dayanamayız, bizim için Rabb'ine dua et de bize yerin bitirdiklerinden, baklasından, acurundan, sarmısağından, mercimeğinden, soğanından çıkarıversin." Musa şöyle demişti: "Siz daha aşağı bir nimeti daha üstün bir nimete mi değişmek istiyorsunuz? İnin bir kasabaya; istediğiniz sizin olacaktır." Ve üzerlerine zillet, eziklik ve yoksulluk damgası vuruldu, Allah'tan bir gazaba çarpıldılar. Bu böyle oldu, çünkü onlar Allah'ın ayetlerini inkar ediyor ve haksız yere peygamberleri öldürüyorlardı. İsyan ettikleri için böyle oldu. Sınır tanımıyor, azgınlık yapıyorlardı.
Ayet incelendiğinde İsrailoğullarının uzun zaman çöl trüfü yedikleri açıktır. Ama onlar aslında kendilerine verilen hediyenin, nimetin, faydalı besinin önemini kavrayamamışlardır. Nefislerine yenik düşmüşlerdir.
Çöl trüfü neden Allah'ın bir hediyesi olarak isimlendirilmiştir?
İnanılmaz derecede besleyici ve birçok faydası olan bir besindir. %20-27 oranında proteinler, yağlar ve lifler içerir. 2017 yılında yapılan bir çalışmada (Libya) kırmızı-siyah renkli çöl trüfünde %16.3 protein, %6.2 yağ, %67.2 karbonhidrat tespit edilmiştir. Beyaz çöl trüfünde %18.5 protein, %5.9 yağ ve %65 karbonhidrat içeriği bulunmuştur. Muhteşem besleyici bir besin. Aynı zamanda dengeli.
Trüfler ayrıca birçok gerekli metaller (sodyum, potasyum, fosfor, demir, bakır, kalsiyum, kobalt, silikon, çinko, alüminyum ve manganez) içerir. Aminoasitler vücudumuz için çok gerekli yapı taşlarıdır. İnsan vücudu bazı aminoasitleri değiştirerek yeni aminoasitler üretebilir. Ama 9 tane aminoasit vardır ki vücut bu aminoasitleri üretemez. Mutlaka besin ile alınması gereklidir. İşte trüflerde bu 9 aminoasitin 6 tanesi bulunur. Bunlar metiyonin ‘methionine’, fenilalanin ‘phenylalanine’, valin ‘valine’, serin ‘serine’, izolösin ‘isoleucine’ ve treonin ‘threonine’dir. Ayrıca uçucu organik bileşenler içerirler ‘volatile organic compounds’. Bunlar aldehitler, ketonlar ve askorbik asit gibi organik asitlerdir. Ergosteroidler içerirler ki bu madde insan vücudunda Vit-D’ye dönüşür.
Trüfler bir bitkiyi (‘host’) konak olarak kullanılar. Onlarla simbiyotik bir ilişki kurarlar. Çöl trüfleri en çok ‘Helianthemum kahiricum’ ve ‘Helianthemum lippii’ bitkilerinin kökünde gelişir. Bu 2 bitki kurak topraklarda yetişir. Çöl trüfünün en iyi yetiştiği toprak PH’sı 8.2-8.5 arasındadır.
Besleyici olmasından ayrı faydaları;
Anti-oksidan ve anti-enflamatuvar (iltihap karşıtı)
Trüfler yüksek miktarda anti-oksidanlar ve fenolik ‘phenolic’ bileşenler içerirler.
Anti-mikrobiyal
Gram negatif ve gram pozitif birçok bakterinin üremesini durdurduğu gösterilmiştir. Ayrıca antibiyotiklerin bile çaresiz kalabildiği Pseudomonas aeruginosa bakterisinin %40’ını ‘T. Claveryi’ isimli trüf ekstasi (%5’lik) durdurabilmiştir. Zararlı mantarlara da etkili oldukları gösterilmiştir. Mekanizma tam olarak bilinmese de trüf içindeki lektinlerin ‘lectins’ etkili olduğu düşünülmektedir. Ayrıca trüfteki polisakkaritler bakteri savunma sistemini etkisiz hale getirmektedir. Trikomonas enfeksiyonuna bağlı göz enfeksiyonlarında göze uygulama ile (trüfün suda ezilmesi ile) tedavi edilebilmektedir. Bedeviler çölde göz enfeksiyonlarını önlemek ve tedavi etmek için göze uygulamaktadırlar.
Karaciğeri koruma etkisi
Hayvanlar (fareler) üzerinde yapılar çalışmalarda karaciğere zaralı olan maddenin (carbon tetrachloride (CCl4)) etkisini azalttığı gösterilmiştir. Yani karaciğere koruyucu etkisi vardır.
İmmünomodülatör (Savunma sitemi dengeleyici) ve anti-tümör (kanser) özellikleri
Polisakkaritlerin savunma sistemini dengeledikleri bilinmektedir. Trüfler 52 çeşit polisakkarit içerebilmektedir. Trüflerden elde edilen polisakkaritlerin kanser hücrelerini laboratuvar ortamında öldürdükleri gösterilmiştir.
Anti-depresant özelliği
Trüfler L-tirozin aminoasiti açısından zengindir. Bu aminoasit beynin hipokampüs, hipotalamus ve palliyum bölgelerindeki nörotransmitterleri oluşturduğu için depresyon, bipolar hastalık ve stresin kontrolünde rol oynar.
Görüldüğü gibi çöl trüfü besin açısından zengin olduğu kadar diğer faydaları ile de muhteşem bir besindir. Tam da ayetteki (ٱلْمَنَّ) menne kelimesi gibi. Yüce Allah’ın bir ikramı, bir hediyesidir.
Bıldırcın;
Bıldırcın (Coturnix coturnix L.) tavuklar (Galliformes) takımının, tavuksular (Phasianidae) familyasının en küçük türüdür. Göçmen kuştur.
Aşağıdaki resimde göçmen kuşların izlediği yollar gösterilmiştir. Mavi ok ile gösterilen bölge Musa peygamber ve İsrailoğullarının olduğu yerdir. Çok net görmekteyiz ki Musa peygamber ve İsrailoğulları kuş göç yolları üzerindedir. Göçmen bir kuş olan bıldırcınlar da bu bölgeden çok sayıda aralıklı olarak geçmektedir. Bıldırcın yapısı ile göç eden en küçük kuştur.
Toplu göç zamanlarında meydana gelen ani iklim değişiklikleri, ters esen sert rüzgârlar, fırtınalar ve aşırı yağışlar sonucunda bıldırcınların yere düştükleri bilinmektedir.
Santoroni patlaması sonucu gelişen ani iklim değişikliği bıldırcınları da etkilemiştir. Göç yollarında karşılaştıkları olumsuz hava koşulları yere düşmelerine neden olmuştur. Tam da ayette buyurulduğu gibi.
Özetle;
M.Ö. 1640 yılında gerçekleşen Santaroni patlaması tüm dünyayı etkilemiştir. Firavun ve ordusunun bol-suda boğulmasına neden olan bir tsunami oluşturmuştur. Püskürtmüş olduğu gaz ve tozlar günler içinde Musa peygamber ve toplumunun olduğu kurak bölgelere ulaşmıştır. Musa peygamber ve İsrailoğullarına çok uzun süre gölge oluşturmuştur. Dünyanın iklimini değiştirmiştir. Kurak ve sıcak olan iklim o bölgede serin ve yağmurlu bir iklim haline gelmiştir. Mineraller içeren bol yağmur çölde çok dengeli bir besin olan çöl trüfünün bolca oluşmasına neden olmuştur. Göç halindeki bıldırcınlar yağmur ve rüzgarlar ile yere düşmüştür.
Çöl trüfünün kültür ortamında üretimi henüz yaygın olmadığı için çok pahalıya satılmaktadır. Yeterli miktarda da elde edilememektedir. Yerin altında bulunması da zordur. Koku alma güçleri çok fazla olan köpekler ve domuzlar kullanılmaktadır.
Yüce Allah çöl trüfünü kendisinden gelen bir hediye-ikram olarak belirttiğine göre ve bilimsel çalışmalar çöl türüfünün insan için gerekli olan protein, yağ, karbonitrat ve mineralleri geniş bir kapsama alanı ile içerdiğini gösterdiğine göre; Benim buradan tüm Türkiye'ye ve dünya insanlarına çağrım şudur;
Çöl trüfünü tüm insanların ulaşabileceği şekilde kültür tarlalarında üretelim. Ucuz bir şekilde yılın her mevsimi bu muhteşem besin deposunu ulaşılabilir kılalım. Dünyayı açlıktan kurtarabilecek bir besin varsa o da çöl trüfüdür. Çünkü Allah'ın insanlara bir hediyesidir.
En doğrusunu Allah bilir.